Leerstoel Publiek Opdrachtgeverschap

Sinds de instelling van de leerstoel Publiek Opdrachtgeverschap in 2014 is de belangstelling voor publiek opdrachtgeverschap in de bouw, zowel in de Nederlandse als de internationale praktijk, gegroeid en veranderd. Waar van oorsprong de aandacht grotendeels uitging naar de rechtmatigheid van aanbestedingen en het reduceren van faalkosten, ligt de nadruk nu op meerdere maatschappelijke en sectorale ontwikkelingen.

Op maatschappelijke vlak zijn publieke opdrachtgevers meer bezig met het borgen van specifieke waarden, zoals duurzaamheid, social return of participatie. Daarnaast blijken sommige aanbestedingen of projecten vast te lopen door perverse contractuele prikkels of onhaalbare ambities, wat leidt tot onder andere een herziening van de ‘marktvisie’ door opdrachtgevers. Ook zien we verbanden tussen de economische situatie en de geneigdheid van marktpartijen om meer of minder risicovol werk aan te gaan, met consequenties voor de verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Ook wordt de bouwsector geconfronteerd met vele nieuwe uitdagingen: duurzaamheid en circulariteit; technologische ontwikkelingen en informatievoorzieningen; onvoorziene uitdagingen zoals stikstof, PFAS en Corona; en krapte op de arbeidsmarkt door o.a. vergrijzing. Deze uitdagingen zijn vaak niet alleen nieuw, maar ook complex. Klimaatadaptatie, woningproductie, energietransitie en (duurzame) mobiliteit vragen om gelijktijdige oplossingen in een dicht bebouwde stedelijke omgeving. Dit leidt tot uitdagingen aan de kant van samenwerking tussen opdrachtgevers onderling en in de wijze waarop een dergelijke multidisciplinaire opgave ‘in de markt’ gezet wordt

Kortom, de vraagstukken rondom de verhoudingen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer nemen toe. Naast een inhoudelijk aspect (‘wat moet er dan precies komen en wanneer’), worden organisatorische aspecten (‘hoe organiseren we dat’) aan zowel de opdrachtgevers als opdrachtnemers zijde steeds belangrijker. Wat is nodig om een samenwerking te laten slagen? Hoe wordt geleerd? De vragen die aan de leerstoel worden voorgelegd, maken duidelijk dat publieke opdrachtgeverschap niet alleen een technisch, maar vooral ook dit organisatorische vraagstuk is.